Oogsten

De appels vormen de grondstof voor het maken van sap. Belangrijke aandachtspunten voor het sap maken zijn persbaarheid, rijpheid en smaak.

Persbaarheid en smaak

In de beschrijvingen van rassen staan vaak aanduidingen over de geschiktheid voor het maken van sap (en cider). Uiteraard kun je uit elke appel van welk ras ook sap persen. Maar als je appels perst per ras, zie je duidelijke verschillen in kleur en je proeft duidelijke verschillen in smaak. Er is een duidelijke ontwikkeling om naast mengsap ook sap van een enkel ras te verkopen. Voor cider gebruikt men bijna altijd een mengsel van rassen om het sap van te persen.

 

Rijpheid

Appels moeten rijp geplukt worden voor een goede sapwinning en cidervergisting. Belangrijke aspecten van rijheid zijn de omzetting van zetmeel in suikers, de ontwikkeling van geur- en smaakstoffen, de hardheid van het vruchtvlees en de kleuring van de schil. Denk niet bij de eerste appels die vallen dat dan alle appels tegelijk rijp zijn én dat alle appels gelijk geplukt moet worden. Vaak zijn de eerste appels die vallen wormstekig of hebben een andere aantasting hebben. Controleer daar op. Ieder ras heeft een eigen periode van plukrijpheid en dat kan varieren van augustus tot november. En ook zijn niet alle appels aan een boom of van het zelfde ras op het zelfde tijdstip tegelijk rijp om te plukken. Een makkelijke manier om de plukrijpheid te bepalen, is een appel van de boom te halen en overlangs door te snijden en de pitten te bekijken. Deze moeten volledig donkerbruin zijn. Een tweede test op rijpheid is het snijvlak kleuren met een jodium oplossing. Als er een donkerkleuring optreedt van het vruchtvlees, is de vrucht nog niet rijp. Professionele fruittelers gebruiken ook hardheidmeters en refractometers om de (pluk)rijpheid van de vruchten te bepalen. 

Narijpen

Als de appels plukrijp zijn, betekent dit niet altijd dat ze gelijk gebruiksklaar en eetrijp zijn. De rassen die speciaal gebruikt worden voor sap en cider worden pas in september en oktober geoogst. Vaak vindt daarna nog enkele weken narijping plaats. Geplukte appels kunnen 2 tot 4 weken narijpen op een koele droge plaats in netten, kisten of kratten die luchtdoorlatend zijn (in de wind en uit de zon en regen is prima).  Geen appels in plastic zakken bewaren!Tijdens het (na)rijpen wordt het laatste zetmeel in de appels omgezet in suiker. Haal wel regelmatig beschadigde en rottende appels eruit.

Plukken

Het plukken van de appels bij hoogstambomen is een hele klus, het is arbeidsintensief. Ook is het zwaar werk om de ladder te verplaatsen. Plukken heeft de voorkeur boven laten vallen omdat de appels niet beschadigen door het vallen. Er is een risico dat de appels nog niet allen plukrijp zijn. Als je op de ladder staat wil je dan toch alle appels meenemen. een rijpe appel laat zich makkelijk plukken. Het plukken gaat door met je hand de vrucht van onderen licht op te tillen en te draaien. Tussen het steeltje en de tak zit een breukvlak. bij een rijpe vrucht zal het steeltje met de vrucht meekomen. Dus niet door blijven draaien of een appel eraf trekken, want dan is de vrucht nog niet rijp!

Overigens kunnen appels voor sap en cider beter laat geplukt worden om volledig door te rijpen waardoor alle zetmeel is omgezet in suikers. 

 

Rapen valappels

Omdat het plukken van hoogstamfruit arbeidsintensief en zwaar is zal men de appels vaker van de boom laten vallen. Dan is het wel zaak om dagelijks de gevallen appels op te rapen en te verzamelen in kisten of zakken. Je kunt dan gelijktijdig uitzoeken of de vruchten beschadigd zijn door het vallen of b.v. wormstekig zijn. Het is aan te raden om een zeil onder de boom te leggen om bevuiling tegen te gaan. In een boomgaard waar vee graast, is het belangrijk om besmetting met mest te voorkomen. dit kan door het vee enkele weken voor het vallen van het fruit uit de boomgaard te halen. Ook is het aan te raden het gras begin september te maaien, zodat de valappels goed zichtbaar zijn. Wel kun je het gemaaide gras onder de boomkroon te laten liggen zodat de appels niet zo hard op de grond vallen.

Een derde mogelijkheid is om een zeil te spannen onder de boom en vervolgens aan de takken te schudden. De rijpe appels vallen dan in het zeil.